Sau chính quyền Tân Quốc, Bồ Đào Nha trải qua thời kỳ chính phủ lâm thời hỗn loạn cùng trạng thái gần như tan rã tương tự như Nước cộng hòa thứ nhất, tình hình mà Tân Quốc cố né tránh. Các chính phủ lâm thời cũng kiểm duyệt báo chí và giam giữ nhà đối lập trong thời gian ngắn. Sử gia Kenneth Maxwell nhận xét rằng, vì nhiều lý do, Bồ Đào Nha trong thời kỳ chuyển giao giống Nicaragua hơn bất kỳ nước Nam Mỹ nào khác.[66] Trong những tháng ngày cuối cùng của Tây Ban Nha thời Franco, chính quyền cân nhắc xâm lược Bồ Đào Nha để kiểm soát nguy cơ cộng sản từ Cách mạng Cẩm chướng.[67]

Sau thời gian náo động xã hội, đảng phái và bất định trong chính trị Bồ Đào Nha giữa năm 1974 và 1976, cả hai phe cực tả lẫn cực hữu đều không thắng. Tuy nhiên, các yếu tố thân cộng sản và xã hội chủ nghĩa kiểm soát đất nước trong vài tháng trước cuộc bầu cử. Đảng Cộng sản Bồ Đào Nha của Álvaro Cunhal vẫn có lập trường Stalin và không đồng ý với các cải cách lấy tên "Chủ nghĩa cộng sản châu Âu" ở các nước Tây Âu khác.[68]

Vì rút khỏi các thuộc địa và chấp nhận các yêu cầu độc lập dẫn đến các nước cộng sản năm 1975 (cụ thể là Nước cộng hòa Nhân dân Angola và Nước cộng hòa Nhân dân Mozambique), công dân Bồ Đào Nha từ các thuộc địa phải di cư hàng loạt,[69][70] làm thành hơn một triệu dân tị nạn hay retornados. Năm 1975, mọi thuộc địa châu Phi đều được độc lập và Bồ Đào Nha tổ chức cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên trong 50 năm, tuy nhiên chính quyền quân dân lâm thời tiếp tục trị nước cho đến cuộc bầu cử lập pháp năm 1976.

Đối với Bồ Đào Nha và các thuộc địa cựu, đây là thời kỳ rất khó khăn, nhưng nhiều người cảm thấy các hậu quả ngắn hạn rất đáng khi dân quyền, tự do chính trị được khôi phục. Bồ Đào Nha kỷ niệm Ngày Tự do vào ngày 25 tháng 4 mỗi năm, là ngày lễ quốc gia trong nước.

Vì từ chối trao độc lập cho các thuộc địa hải ngoại ở châu Phi nên chính quyền Tân Quốc bị cộng đồng quốc tế chỉ trích, các lãnh đạo như Salazar và Caetano bị tố là mù trước "Làn gió Thay đổi". Sau Cách mạng Cẩm chướng năm 1974 và chuyên chính sụp đổ, gần như mọi thuộc địa ngoài châu Âu được đối lập. Với chính quyền, việc giữ các thuộc địa là vấn đề quyền lợi quốc gia.